زمین گرم میشود و یخهای قطبی را بیش از پیش ذوب میکند. این تنها یکی از خطرات گرم شدن زمین است.
چندی پیش ماهوارهها شکافی غولآسا را در یخهای قطب شمال رصد کردند که به جدا شدن قطعهای غولپیکر از یخهای قطبی میانجامد و این کوه یخی را بر آبهای اقیانوس شناور میسازد که میتواند تأثیری ویرانگر بر هرچه در راهش قرار میگیرد بگذارد. یخ بیش از آب نور خورشید را منعکس میکند.
بدین ترتیب ذوب شدن یخها به معنای جذب بیشتر نور خورشید و گرمتر شدن زمین است. لستر براون بومشناس پرآوازه در جایی میگوید ما در یک آستانه قرار داریم که اگر از آن بگذریم دیگر هیچ کس نمیتواند جلوی فرآیند ذوب یخها را بگیرد.
افزایش گرمای زمین قطعاً اقلیم سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. برای کشوری همچون ایران که بهواسطه خشکی شدید زیستبومی بسیار شکننده دارد این خطر شاید افزونتر از دیگر کشورها باشد.
تصور کنید اگر میزان بارندگی در ایران در یک دوره 10 ساله به نصف کاهش پیدا کند چه خواهد شد. تجربهای نزدیک به این را در دهه هفتاد از سر گذراندیم که منجر به نابودی بسیاری از ذخایر طبیعی ایران در هشت استان جنوبی و شرقی کشور شد.
گرمای بیسابقه
سازمان هواشناسی بریتانیا در گزارشی هشدار داده است که گرمای بخشی از اقیانوس آرام به دلیل طولانی شدن پدیده گرمایشی «ال نینو» در این اقیانوس همراه با تاثیر گازهای گلخانهای میتواند باعث افزایش بیسابقه دمای هوای کره زمین در سال جاری شود.
از زمان شروع ثبت تغییرات دمای جهان در سال 1914، بیشترین درجه حرارت جهان در سال 1998 - نه سال پیش - ثبت شد.
به گزارش بیبیسی و به گفته کارشناسان، به احتمال شصت درصد دمای متوسط سطح کره زمین در سال جاری به حد آن در سال 1998 برسد یا از آن بیشتر باشد.
گرمای هوا در سال گذشته در بریتانیا به بالاترین میزان از سال 1914 رسید اما انتظار میرود سال 2007 شاهد گرمای بیسابقه در بسیاری دیگر از نقاط جهان باشد.
متوسط دمای کره زمین در سال 14 درجه سانتیگراد است و به گفته سازمان هواشناسی بریتانیا، احتمال دارد متوسط گرمای زمین در سال جاری 54/0 درجه از این حد بیشتر شود.در سال 1998، دمای زمین 52/0 درجه سانتیگراد بیش از حد متوسط بود.
گزارش پیش بینی بلند سالانه وضعیت هوا توسط مرکز مطالعاتی هدلی، وابسته به سازمان هواشناسی بریتانیا، با همکاری دانشگاه ایست انگلیا تهیه شده است.
پدیده «ال نینو»
به گفته رییس مرکز هدلی، افزایش بی سابقه گرما در سال 2007 از دو عامل ناشی می شود: نخست روند گرمایش کره زمین در اثر افزایش گازهای گلخانه ای و دوم طولانی شدن زمان پدیده ال نینو El Nino.
گازهای گلخانهای عمدتا حاصل استفاده بشر از سوخت های فسیلی است اما پدیده ال نینو به طور طبیعی روی میدهد.
این پدیده هر سال حوالی کریسمس - عید میلاد مسیح - در آبهای اقیانوس آرام در سواحل غربی آمریکای جنوبی بروز میکند و به همین دلیل نیز ال نینو نام گرفته که به زبان اسپانیولی به معنی نوزاد است.
با وقوع ال نینو، گرمای سطح اقیانوس افزایش مییابد و انتقال گرما به هوای گرم مجاور آن، باعث گرم شدن نسبی هوا میشود.
در برخی سالها، افزایش دمای آب سطحی در منطقهای گستردهایتر و برای مدتی طولانیتر روی میدهد که نتیجه آن افزایش غیر متعارف مناطق نزدیک به آن به خصوص در نیمکره جنوبی است.
تغییرات هوا در این مناطق به نوبه خود بر دمای هوا در سایر نقاط زمین نیز تاثیر میگذارد.
به گفته پرفسور کریس فولاند، رییس مرکز مطالعاتی هدلی، معمولا بین زمان وقوع غیرعادی پدیده ال نینو و گرم شدن هوای کره زمین حدود چهار ماه یا بیشتر فاصله است.
علاوه بر گرم شدن نسبی هوا، تاثیرات دیگر طولانی شدن ال نینو شامل افزایش بارندگی و جاری شدن سیل در برخی نقاط و کاهش بارندگی و گاه آتشسوزی جنگلها در نقاط دیگر کره زمین است.
اقلیمِ تاریخساز
همه آنچه که گفته شد حکایت از آن دارد که ممکن است بشر پا به یک دوران بحران اقلیمی گذاشته باشد. این گونه بحران در تاریخ جهان بیسابقه نیست و پیش از این نیز تغییرات و پدیدههای اقلیمی نقش قابلتوجهی بر رویدادهای تاریخی داشتهاند.
به مناسبت آغاز سال 2007 میلادی که همچنان که گفته شد احتمالاً نقطه آغاز یک بحران اقلیمی در کره زمین خواهد بود و شاید گرمترین سال در کل تاریخ جهان باشد، مروری داریم بر 10 تغییر اقلیم که به تغییر مسیر تاریخ منجر شدند.
۱ - فرهنگ غرب در نتیجه جنگهایی که بین ایران و یونان در گرفت موجودیت یافت. امپراتوری ایران که در آن زمان در راس همه قدرتها قرار داشت، به طرف یونان لشکرکشی کرد.
در سال 480 قبل از میلاد در جنگ سالامیس و آشنایی فرمانده ارتش یونان با علوم بادهای دریایی و به دلیل عدم آشنایی ایرانیان با علوم دریایی چون جذر و مد بعلاوه طوفان دریایی که در طول جنگ اتفاق افتاد باعث شکست ایرانیان در این جنگ شد.
2 - در قرن 13 کوبلای خان فرمانده امپراتوری مغول بود. او ارتش خود را برای تصرف ژاپن صف آرایی کرد، ولی به دلیل باد موسمی که از اقیانوس هند میوزید موفق به تصرف ژاپن نشد. کاهن شینتو معتقد بود که این طوفان نتیجه اجابت دعاهایش بوده است.
3 - ناوگان اسپانیا در سال 1588 در برابر تمدن غرب مغلوب گشت. اسپانیاییها مطمئن به پیروزی بودند. فیلپ دوم فرمانده ناوگان دریایی به جنگ علیه پروتستانهای انگلستان که رهبری آن را الیزابت اول به عهده داشت برخاست اما باد مانع از به موفقیت رسیدن ارتش اسپانیا شد.
4 - در سال 1709 چارلز پنجم پادشاه سوئد رهبری اولین قدرت مهاجم اروپا را در لشکرکشی به روسیه در زمستان بر عهده داشت. زمستان باعث فرسودگی قدرت عظیم سوئد شد. در طول جنگهای بزرگ شمالی این جنگ تاثیر زیادی بر جهان باقی گذاشت.
5 - زمانی که واشنگتن فرمانده ارتش آمریکا شد، ارتش متشکل از داوطلبانی بود که فاقد یونیفرم و حتی سلاح بودند. در مقابل ارتش انگلیسیها مجهز به بهترین نیروی جنگی بود. در 22 آگوست سال 1776 ژنرال واشنگتن توانست در یک نبرد طولانی در جزیرهای شکستشان دهد.
تاریخ آمریکا نشان میدهد که یک مه غلیظ باعث شده که نیروهای استعماری انگلیس در آن جنگ عقبنشینی کنند.
6 - کشوری در بحران ناشی از پرداخت وامهای سنگین به مستعمرهنشینان آمریکا که در جنگ علیه انگلستان بوده، رنج میبرد. خشکسالی بهاره باعث بالا رفتن سریع قیمت مواد غذایی شد و بالاخره رعد و برق و طوفان شدید از راه رسید و محصول تمام مزارع را نابود کرد.
در نتیجه توده مردم گرسنه، حداکثر آمادگی برای دگرگونی و تغییر را داشتند و بدین ترتیب انقلاب فرانسه به وقوع پیوست.
7 - در 30 آگوست سال 1800 همان روزی که هزاران برده در ریچموند ویرجینیا به رهبری مردی به نام گابریل علیه بردهداران قیام کردند، با گرفتن زرادخانه و آزادی بردهها وضعیت خود را تغییر دادند. در عوض باد و بوران شدید مانع از توطئه خیانتکاران و دسیسهچینی بردهداران علیه بردهها شد.
8 - در سال 1812 ناپلئون بزرگترین ارتش اروپا را با بیش از 600 هزار نیرو در اختیار داشت. نقشه او یک قشون کشی جسورانه به روسیه بود، او نقشه حمله را آنچنان برنامه ریزی کرده بود که نگران هیچ چیزی نبود. زمستان نزدیک بود. ناپلئون مطمئن بود که سربازانش مسکو را تسخیر می کنند.
سربازان فرانسوی در قشون کشی به روسیه ابتدا جواهرات و اشیا قیمتی را گرفتند و به میهن بازگشتند.
ناپلئون برای بار دوم زمینه تصرف را آماده کرد این بار روسیه بسیار سردتر بود. ارتش زمینی ناپلئون یک شهر را ویران کردند دمای هوا به کمتر از 40 درجه سانتیگراد زیر صفر رسیده بود، سربازان احساس گرسنگی و سرمای شدید میکردند به طوری که در یک شبانه روز 50 هزار اسب از سرما کشته شدند و لباس سربازان مناسب سرمای زیاد نبود.
بنابراین از 600 هزار سرباز جنگی تنها 150 هزار نفر مجروح به خانه بازگشتند و این شروعی بود برای پایان دادن به امپراتوری بزرگ ناپلئون و ظهور قدرت روسیه در اروپا.
9 - آدلف هیتلر که از تاریخ عبرت نگرفته بود تصمیم به حمله تکراری (همانند حمله ناپلئون) به مسکو را گرفت، و نتیجه از قبل هم بدتر شد. در اینجاست که تاریخ تکرار شد. در سپتامبر سال 1941 عملیات Typhoon (یکی از عملیاتهای نظامی که در بدترین شرایط آبوهوایی کاربرد داشت) در اتحاد جماهیر شوروی اجرا شد.
ارتش آلمان بر پیروزی خود علیه حکومت استالین و نواختن مارش پیروزی در میدان سرخ مسکو مطمئن بودند، اما هواشناسان هیتلر او را در هر دو جبهه مسکو و استالینگراد در اتحاد جماهیر شوروی به زانو درآوردند و ورق جنگ علیه آلمانها برگشت.
10 - در یکی از روزهای تابستان سال 1945 هیروشیما شاهد هوای خوبی بود. در ساعت 9:7 صبح هوا کمتر از 3%دارای پوشش ابری بود که هواپیمای جنگی از حیطه تشخیص رادارها گذشت.
اولین بمب؛ آسمان برای استفاده از سلاح هستهای به اندازه کافی صاف بود. فقدان پوشش ابر کار هیروشیما را ساخت و بمب درست به هدف برخورد کرد. در صورتی که پوشش ابر در کاکورا تاثیر دیگری داشت.
در 8 آگوست دومین بمب هستهای به نام B29 برای کاکورا در نظر گرفته شده بود، اما آسمان مورد نظر (کاکورا) پوشیده از ابر بود. در نتیجه هدف اصابت بمب، ناکازاکی اعلام شد!